Амьтдын лавлах толь
- ISBN:
- Хавтас:
- Хэвлэгдсэн он:
- Хуудас:
- Хэмжээ:
- Үлдэгдэл: Дууссан
Өмнөх үг
Монголчууд эрт үеэс байгалийн баялаг, нутаг орныхоо үзэсгэлэнт газар, ан амьтангхайрлан хамгаалж ирсэн сайхан уламжлалтай ард түмэн билээ. БүрХШ зууны үед алив амьтны төржүржих цагаархаан, ван, эрхтэн дархтан хэн ч байсан агнахыгхориглосон хуультай байжээ. Хүн, нийгмийн хөгжлийн үр, хүний буруутай үйл ажиллагааны уршгаас болж байгалийн баялаг болох олон ургамал амьтан ихээр хөнөөгдөн устаж, зарим нь мөхөх аюулд ороод байна. 1944-1954 онуудад олон улсын байгаль хамгаалах холбооноос устаж болзошгүй ховордсон ургамал амьтдыг бүртгэх дэлхий дахиныг хамарсан мэдээ баримт цуглуулжггэдгээрийг бүртгэх "Улаан ном" гэгчийг бий болгожээ. Дэлхийн анхны улаан номд монгол орны амьтдаас Тахь, Хулан, Хавтгай, Япон тогоруу зэрэг 4 зүйл амьтад бүртгэгдэн орсон байдаг юм байна.
Монгол улсын анхны "Улаан ном" 1987 онд, удаах нь 1997 онд тус тус хэвлэгдэн гарсан. Монгол нутагт дэлхийн өөр хаана ч байхгүй олон ховор амьтад байдгаас гадна бүх зүйл хоорондоо нарийн уялдаа холбоотой байдаг ба бидний сайн мэдэх өчүүхэн жижиг хөнөөлт шумуул устаж алга боллоо гэхэд түүнийг дагаад шумуулаар хооллогч сарьсан багваахай, сармаахай, цаашлаад сарьсан багваахайгаар хооллодог шар шувуу, ууль зэрэг амьтад идэш тэжээлгүй болон устахад хүрдэг байна.
Монгол улс дэлхий дээрх хамгийн сүүлчийн нүүдлийн соёл иргэншилтэй нутаг. Дэлхийд хамгийн сүүлчийн хамгийн том зэрлэг туруутан амьтдын амьдардаг газар нутаг бол ганцхан Монгол нутаг. Тийм ч учраас АНУ-ын "The national conservation" байгууллага Дорнодын тал дээрх "Тосон хулстай" -г өөрийн тусгай хамгаалалтанд аваад байгаа юм. Тосон хулстай"-г тэд "Энэ бол дэлхий дээр байгаа туруутан амьтдын хамгийн том нүүдэллэн оршдог зэрлэг онгон байгаль" гэж тэмдэглэжээ. Түүнээс гадна Монгол нутаг маань байгаль орчныхоо хувьд шувуудад чухал орны нэг буюу шувууд өндөглөж үрждэг газар гэдгийг дэлхий нийтээрээ хүлээн зөвшөөрдөг. Учир нь шувууны хамгийн үржил шимтэй хоол, тэжээл нь манай орны зуны 3 сард гардаг ажээ.
Энэ номонд Монгол нутаг амьдардаг олон төрөл зүйл амьтдаас төлөөлүүлэн оруулснаас гадна дэлхийн улсуудад амьдардаг ховор амьтдыг оруулсан болно.
Монгол орны ямар ямар амьтад дэлхий болон монголын "Улаан ном"-д орсон ба уг амьтны үр зулзагыг юу гэж нэрлэдэг, хэд насалдаг, юугаар хооллодогямар баг, овгийн амьтан бэ гэдгийг мэдээллэснээс гадна зарим нэг сонирхолтой баримтыг "Үнэмшмээргүй" буландаа орууллаа.
Амьтанд хайртай хүүхэд залуучуудад энэхүү "Амьтдын лавлах толь" хэмээх ном багагүй мэдээллийг өгөх гарын авлага болно гэдэгт итгэж байна.
Ч.Наранцэцэг /хүүхдийн зохиолч/
Ням-Очир 2021-04-07
Ном дууссан юм уу дахиад хэвлэгдэх үү